Żywienie kobiet karmiących piersią
Podstawowym czynnikiem kształtującym zdrowie człowieka jest prawidłowe odżywianie. Karmienie piersią to okres w życiu kobiety, w którym zwiększa się zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Sposób żywienia kobiety karmiącej powinien zapewnić równowagę, dzięki której nie dojdzie do niedoborów pokarmowych. Prawidłowe odżywianie jest bardzo ważne dla zdrowia kobiet karmiących. Mleko kobiety zawsze jest pełnowartościowe nie zależnie w jakim stanie jest jej organizm, jedynie ilość wyprodukowanego mleka może ulec zmniejszeniu.
Zapotrzebowanie energetyczne podczas karmienia piersią
Normy dla kobiet karmiących piersią zakładają zwiększenie wartości energetycznej pożywienia zarówno w czasie pierwszych 6 miesięcy laktacji, jak i w czasie kolejnych 6 miesięcy. Zapotrzebowanie kobiet karmiących w okresie pierwszych sześciu miesięcy po porodzie powinno wzrosnąć o około 500 kcal energii/dobę. W kolejnych sześciu miesiącach o 400 kcal energii/dobę.
Dieta kobiety karmiącej nie niesie ryzyka wystąpienia astmy, egzemy czy innych objawów alergii u niemowląt, dlatego też dieta matki nie powinna być dietą eliminacyjną. Nie wskazane jest stosowanie diet bezlaktozowej bądź bezmlecznej w ramach prewencyjnego zapobiegania kolki niemowlęcej. Nie ma też postaw do przerywania karmienia piersią z powodu kolki niemowlęcej.
zapotrzebowanie na makroskładniki podczas karmienia piersią
Zapotrzebowanie na białko podczas kamienia piersią
Zapotrzebowanie na białko jest zwiększone podczas karmienia piersią. WHO zaleca aby przez pierwsze 6 miesięcy laktacji spożycie białka zostało zwiększone o 18-20g/dobę, a w okresie od 6 do 12 miesięcy po porodzie o 12,5g/dobę. Spożycie białka nie ma wpływu na jego zawartość w mleku kobiecym. Najlepszym źródłem w diecie jest: nabiał (mleko, jogurt naturalny, kefir, maślanka, ser biały), kurczak indyk, cielęcina, ryby, rośliny strączkowe (fasola, groch, soja). Jedynie należy uważać na rośliny strączkowe, ponieważ mogą być przyczyną występowania u dziecka wzdęć lub kolki.
Zapotrzebowanie na węglowodany podczas karmienia piersią
Węglowodany nie powinny być eliminowane z diety kobiety karmiącej, ponieważ to one są głównym źródłem energii. Zalecane są produkty bogate w węglowodany złożone, których źródłem jest: chleb żytni, razowy, grahamki, bułeczki z ziarnami, ryż brązowy, makarony razowe, kasze (jęczmienna, jaglana, gryczana), płatki owsiane. Eliminacji powinny zostać poddane słodycze, będące źródłem cukrów prostych oraz izomerów „trans”.
Zapotrzebowanie na tłuszcze podczas karmienia piersią
Tłuszcze spożywanie przez kobietę karmiącą mają wpływ na skład kwasów tłuszczowych w pokarmie. Podczas laktacji wzrasta zapotrzebowanie na NNKT – nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3. Kwasy te biorą udział w rozwoju układu nerwowego, budują mózg, biorą udział w rozwoju narządu wzroku oraz wątroby, stymulują odporność organizmu. Przynoszą również korzyści dla organizmu kobiety: korzystnie wpływają na stan skóry i włosów, podnoszą odporność organizmu na infekcje, chronią przed niektórymi nowotworami, wykazują pozytywny wpływ na układ nerwowy.
Źródła kwasów omega-3: oleje roślinne (lniany, sojowy, rzepakowy), orzechy (głównie włoskie), ryby (zalecana ilość to 2-3 porcje na tydzień: śledź, makrela, dorsz, flądra, halibut). Nie zaleca się spożywania ryb o dużej zawartości rtęci – rekin, miecznik, makrela królewska, płytecznik, tuńczyk biały.
Suplementacja kobiet karmiących:
WAPŃ
Kobieta karmiąca piersią powinna codziennie wraz z dietą dostarczać około 1000-1300 mg wapnia. Źródła wapnia to m.in.: mleko i jego przetwory takie jak kefiry, jogurty, maślanki, twarożki, sery białe i żółte. Suplementacja kobiet z nietolerancją laktozy bądź alergią na białka mleka krowiego nie jest konieczna. Na rynku istnieje wiele produktów bogatych w wapń niebędącymi produktami mlecznymi np.: sezam, pasta tahini, mak, natka pietruszki, sardynki, nasiona soi, migdały, figi suszone, orzechy, nasiona roślin strączkowych, żółtko jaja kurzego, morele suszone, warzywa kapustne, tofu i napoje roślinnego z dodatkiem wapnia. Dobrym źródłem wapnia jest również woda mineralna np. Staropolanka, Muszyna, Muszynianka, Staropolanka, Cisowianka, Ustronianka.
JOD
Suplementacja jodem nie jest konieczna, ponieważ w wyniku niedoborowej podaży jodu wraz z dietą w Polsce została wprowadzona profilaktyka jodowa oparta na obowiązkowym jodowaniu soli kuchennej oraz odżywek dla niemowląt. Spożycie jodowanej soli kuchennej może skutecznie zapobiegać niedoborowi tego pierwiastka. Należy przy tym pamiętać, że nadmiar soli może się przyczynić do rozwoju nadciśnienia tętniczego, dlatego też należy rozważnie ją dawkować. Profilaktyka jodowa opiera się również na podawaniu jodowanej paszy zwierzętom hodowlanym, z których pozyskiwane jest mleko. Na rynku również znajdziemy wody mineralne wzbogacone w ten składnik.
WITAMINA D3
Zalecana dawka witaminy D3 wynosi 800-1000 IU/dobę dla kobiet karmiących z niedoborem tej witaminy w diecie bądź z ograniczoną syntezą skórną. Suplementacja dziecka jest konieczna, ponieważ suplementacja kobiety karmiącej nie dostarcza odpowiedniego zaopatrzenia na witaminę D.
KWASY TŁUSZCZOWE
Suplementacja DHA u kobiet karmiących niesie za sobą wiele korzyści dlatego jest ona wskazana w wysokości min. 200mg/dobę. Jeśli kobieta nie spożywa ryb lub znacznie ogranicza ich spożycie wtedy trzeba uwzględnić Suplementacja wynoszącą 400-600mg DHA/dobę.
ŻELAZO
Zapotrzebowanie na ten pierwiastek wynosi 20mg/dobę dla kobiet karmiących. Dobrze zbilansowana dieta zapewnia odpowiednią podaż tego pierwiastka, więc suplementacja nie jest konieczna. Niemowlętom karmionym wyłącznie piersią po ukończeniu 4 miesiąca życia wskazana jest suplementacja żelazem w dawce 1mg/kg mc/dobę, aż do momentu wprowadzenia pokarmów uzupełniających zawierających żelazo.
UŻYWKI
Papierosy
Palenie tytoniu wpływa negatywnie na laktację, lecz nie stanowi przeciwwskazania do karmienia piersią.
Alkohol
W badaniach na zwierzętach wykazano, że spożycie alkoholu przez matkę wiąże się z opóźnieniem w rozwoju psychoruchowym u ich dzieci.
Kofeina
Kobiety karmiące piersią powinny ograniczyć spożycie kofeiny do 300mg/dobę – co wynosi około 2 filiżanek kawy.
DIETA WEGETARIAŃSKA I WEGAŃSKA podczas karmienia piersią
Kobiety stosujące te diety podczas laktacji powinny być pod stałą kontrolą lekarza i powinny monitorować pokrycie zapotrzebowania na witaminę B12, witaminę D, wapń, żelazo, długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszcze i białko.
NAWODNIENIE
Kobiety karmiące piersią powinny wypić w ciągu dnia około 3 litrów płynów, najlepiej aby to była woda źródlana i niegazowana.
Autor tekstu: Anna Kubiak
Źródła:
https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf
http://www.kobiety.med.pl/cnol/images/cnol/Publikacje/stanowisko_Standardy_Medyczne_3_2013.pdf
https://www.zoztargowek.waw.pl/kwartalnik_strony/48/24-25.pdf
https://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-12dd937a-91ba-48af-8615-67b0269b2aff
http://www.phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-4-897.pdf
https://laktacja.pl/images/stories/biuletyny/biuletyngrudz2016.pdf
https://pzp.umw.edu.pl/pdf/2019/9/2/issue.pdf#page=7